Sieć Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów:

• obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO), wyznaczone do ochrony populacji dziko występujących ptaków,
• specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO), chroniące siedliska przyrodnicze i gatunki roślin i  zwierząt.

Podstawą wyznaczania obszarów Natury 2000 są kryteria naukowe.

Obszary Natura 2000 stanowią 40 proc. gruntów w zarządzie Lasów Państwowych, zajmują ponad 2,8 mln ha

Na terenie kraju obecnie są wyznaczone 144 obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) i 823 obszary ochrony siedlisk (SOO), w tym 364 obszary mające znaczenie dla Wspólnoty. Pokrywają one prawie 20 proc. powierzchni kraju.

Większość obszarów naturowych powstała na terenach leśnych. Stanowią one 40 proc. gruntów w zarządzie PGL LP, zajmują ponad 2,8 mln ha.

Przeczytaj więcej o sieci Natura 2000.

Oficjalna strona Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska o obszarach Natura 2000

http://natura2000.gdos.gov.pl/

 Na terenie naszego nadleśnictwa wyznaczonych jest pięć obszarów Natura 2000:

Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Dolina Bystrzycy Łomnickiej (PLH020083)

Powierzchnia: 951,70 ha

Obszar ma kształt pasa zajmującego fragment doliny rzeki Bystrzycy (inna nazwa Bystrzyca Łomnicka) w jej środkowym i górnym biegu od Nowej Bystrzycy w górę biegu do Zielonego Mostu na wierzchowinie Gór Bystrzyckich oraz jej prawobrzeżnego dopływu – potoku Szklarnik. Są to głównie terasy zalewowe, nadzalewowe, dolne i środkowe partie zboczy doliny. Cały obszar należy do zlewiska Morza Bałtyckiego. Rzeka meandruje głównie w naturalnym korycie, miejscami dolina ma charakter przełomowy i płynie głęboko wciętą doliną o specyficznym chłodnym mikroklimacie, miejscami występują kamieniste łachy na brzegach i głazowiska w nurcie. Szata roślinna obszaru należy do piętra regla dolnego, lecz została w znacznym stopniu przekształcona przez człowieka. Wzdłuż Bystrzycy i jej dopływów dobrze zachowały się siedliska łęgów olszowo-jesionowych, głównie na odcinku doliny między Nową Bystrzycą a Młotami. Na zboczach doliny między Nową Bystrzycą a Młotami duże powierzchnie naturalnych lasów liściastych (żyznych i kwaśnych buczyn, jaworzyn miesiącznicowych). Na skrzydłach doliny występują niewielkie powierzchniowo torfowiska niskie, a w północnej części obszaru dość duże powierzchnie świerczyn na torfie. Na terenach nieleśnych w otoczeniu wsi występują zbiorowiska ziołoroślowych łąk wilgotnych i bagiennych oraz świeżych łąk górskich o dużym stopniu naturalności. Mozaikowo występują również zbiorowiska szuwarowe oraz zarośla wierzbowe (stadia seralne sukcesji). Skład gatunkowy flory ma charakter przejściowy między Sudetami Zachodnimi i Wschodnimi, zaznacza się znaczny udział gatunków górskich.

Jest to obszar ważny dla zachowania bioróżnorodności. Najważniejszym walorem jest jedyne aktualnie znane z Sudetów stanowisko Buxbaumia viridis (Wierzcholska 2007, Smoczyk i Wierzcholska 2008). Na uwagę zasługują dobrze zachowane siedliska lasów liściastych oraz związane z nimi liczne stanowiska gatunków górskich roślin. Łącznie stwierdzono 12 rodzajów siedlisk przyrodniczych (7 nieleśnych i 5 leśnych) z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej (w tym 4 priorytetowe), pokrywających łącznie około 20% powierzchni. Dość duże powierzchnie priorytetowego siedliska 91D0 – świerczyny na torfie.

Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Dzika Orlica (PLH020061)

Powierzchnia: 291,30 ha

Obszar ma kształt wąskiego pasa wyciągniętego w kierunku NW-SE i zajmuje fragment doliny rzeki Dzikiej Orlicy w jej górnym biegu, która na całym tym odcinku stanowi granicę państwową z Republiką Czeską. Są to głównie terasy zalewowe, nadzalewowe i dolne partie zboczy doliny o ekspozycji głównie SW. Cały obszar należy do zlewiska Morza Północnego (dorzecze Łaby).

Szata roślinna obszaru należy do piętra regla dolnego, lecz została w znacznym stopniu przekształcona przez człowieka. Wyjątkowo dobrze wzdłuż Dzikiej Orlicy zachowały się fragmenty rzadkiego w Sudetach siedliska olszynki górskiej, głównie na odcinku doliny między Mostowicami a Kolonią Lesica. Jest to jeden z najlepiej zachowanych kompleksów tych zbiorowisk leśnych w Sudetach. Lokalnie nad dopływami, rzadziej nad samą Dziką Orlicą można spotkać naturalne podgórskie łęgi jesionowe. Występują tu również zbiorowiska ziołoroślowych łąk wilgotnych i świeżych łąk górskich o dużym stopniu naturalności. Na skrzydłach doliny występują niewielkie powierzchniowo torfowiska niskie. Mozaikowo występują również zbiorowiska szuwarowe oraz zarośla wierzbowe (stadia seralne sukcesji). Rzeka na całym granicznym odcinku jest rzeką włosienicznikową (siedlisko 3260). Interesujące jest zidentyfikowanie siedliska zarośli wierzbowych na kamieńcach i żwirowiskach górskich potoków (3240), jak dotąd ten typ siedliska nie był podawany z polskiej części Sudetów (Perzanowska i Mróz 2004). Skład gatunkowy flory ma charakter przejściowy między Sudetami Zachodnimi i Wschodnimi, zaznacza się znaczny udział gatunków górskich.

Dla powyzszego obszaru obowiązuje plan zadań ochronnych ustanowiony ZARZĄDZENIEM REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA WE WROCŁAWIU z dnia 9 maja 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dzika Orlica PLH020061 (Dz. Urz. Woj. Doln. z dnia 12.05.2014r., poz. 2342).   

Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Góry Złote (PLH020096)

Powierzchnia: 6 951,80 ha

Obszar obejmuje północno-wschodnią część Gór Złotych, zbudowaną głównie ze skał metamorficznych i wylewnych, porośniętą lasami świerkowymi i bukowo-świerkowymi. Niewielkie powierzchnie zajmują tereny otwarte, zajęte przez łąki, młaki i ziołorośla górskie.

Obszar jest kluczowy dla zachowania bezkręgowców, szczególnie Carabus variolosus (jedno z dwóch stanowisk gatunku w regionie kontynentalnym). Siedliska przyrodnicze grają tu rolę drugoplanową, choć znajdują się tutaj bardzo dobrze zachowane fragmenty młak węglanowych (7230) oraz różnych zbiorowisk leśnych (szczególnie łęgi Carici remotae-Fraxinetum z wieloma gatunkami chronionymi, oraz fragmenty żyznych i kwaśnych buczyn). Łąki zachowane w dolinach potoków, szczególnie koło Orłowca, Lutyni i Wrzosówki są bogate w chronione gatunki roślin naczyniowych.

Na obszarze ostoi znajduje się duże zimowisko nietoperzy Jaskinia Radochowska, w której stwierdza się od kilkunastu do kilkudziesięciu nietoperzy (maksymalnie 65 w 1991 r.) z 7 gatunków. Najliczniej zimują tutaj mopki (maksymalnie 53 osobniki) i nocki duże (maksymalnie 15 osobników). Sporadycznie obserwowany jest tutaj nocek Natterera, podkowiec mały i mroczek późny. Przy granicy obszaru znajdują się inne zimowiska nietoperzy: sztolnie kopalni złota w Złotym Stoku (SOO Kopalnie w Złotym Stoku PLH 020007) i grota nad Lądkiem. Obszar Gór Złotych jest szczególnie ważny dla zachowania populacji podkowca małego, nocka orzęsionego, nocka dużego i mopka. Na obrzeżach obszaru znajduje się kilka kolonii rozrodczych nocka dużego, liczących od kilkunastu do ponad 100 osobników, które wykorzystują tereny leśne i łąkowe ostoi jako żerowiska. Znane są pojedyncze kryjówki letnie oraz zimowe podkowca małego i nocka orzęsionego. Jednak ze względu na północną granicę występowania tych gatunków, przebiegającą przez Sudety, Góry Złote są ważnym obszarem dla utrzymania ich populacji.

Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Pasmo Krowiarki (PLH020019)

Powierzchnia: 5 423,20 ha

Krowiarki są niewielkim, silnie rozczłonkowanym pasmem górskim w obrębie Masywu Śnieżnika. Niewielkie wzniesienia zbudowane są ze zmetamorfizowanych wapieni, widocznych w postaci naturalnych wychodni skalnych oraz odsłonięć w licznych kamieniołomach. Naturalne lasy, żyzne i bardzo bogate florystycznie, są obecnie porozdzielane na niewielkie kompleksy, izolowane polami i łąkami.

W pokryciu terenu dominują lasy, ponadto dużą powierzchnie zajmują pola i łąki. Pozostały teren to czynne kamieniołomy, nieużytki porolne w różnym stadium regeneracji oraz inne siedliska antropogeniczne.

Główną wartością obszaru są zachowane buczyny storczykowe. W sąsiedztwie odsłonięć wapieni, na piarżyskach wapiennych i inicjalnych stadiach gleb rozwinęły się bardzo rzadkie w Polsce murawy kserotermiczne z rzędu Brometalia erecti. Ogółem stwierdzono tu 18 typów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, pokrywających ok. 29% powierzchni obszaru.

Murawy i buczyny nawapienne są siedliskiem wielu rzadkich, zagrożonych i prawnie chronionych gatunków roślin. Obszar ten ma szczególne znaczenie regionalne z uwagi na unikalne dla Dolnego Śląska nagromadzenie flory i fauny związanej z siedliskami wapiennymi. Obszar stanowi również ważną ostoję chiropterofauny. Łącznie występuje tu 5 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Obszar ma istotne znaczenie dla ochrony obuwika w skali Polski.

Dla powyższego obszaru obowiązuje plan zadań ochronnych ustanowiony ZARZĄDZENIEM REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA WE WROCŁAWIU z dnia 29 września 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Pasmo Krowiarki PLH020019 (Dz. Urz. Woj. Doln. z dnia 2014.10.01, poz. 4025).

Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Sztolnia w Młotach (PLH020070)

Powierzchnia: 12,40 ha

Młoty to miejscowość położona na skraju Gór Bystrzyckich. Obiekt ważny dla zimujących nietoperzy jest stworzony przez człowieka. Sztolnia jest wstępnym etapem do budowy elektrowni szczytowo-pompowej.

Zgodnie z Kryteriami wyboru schronień nietoperzy do ochrony w ramach polskiej części sieci Natura 2000, obszar uzyskał 10 punktów, co daje podstawy do włączenia go do sieci Natura 2000. Na terenie obszaru stwierdzono 1 gatunek nietoperzy z załącznika II – Mopek Barbastella barbastellus Dyrektywy Siedliskowej. Jest to również jedno z ważniejszych zimowisk mopka na Dolnym Śląsku.